Şikârîzâde Ahmed Efendi

Şikârîzâde Ahmed Efendi'nin
"Tayyibetü'l Ezkâr" adlı eserinden bir sayfa

HAYATI

Şikârîzâde lakabıyla tanınır. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. İstanbul’da doğdu. İlk yılları, yetişmesi ve tahsili ile ilgili herhangi bir kayıt da yoktur. Genç yaşta "Tarîk-i Sünbüliyye"ye intisâb etti. Koca Mustafa Paşa Dergâhının 14. Postnişîni Seyyid Mehmed Hâşim Efendi’den hilâfet aldı. Uzun yıllar bu tekkenin zâkirbaşılığını yaptı. Bu vazifedeyken, 1791 yılında Medîne-i Münevvere kadısı olan Mehmed Atâullah Efendi ile birlikte Medîne-i Münevvere'ye gitti. Haccını da îfâ ettikten sonra bir yıl kadar Hicaz'da kaldı. Hicaz'dan döndükten sonra da eski tekkesinde zâkirbaşılığa devam etti. Bir müddet sonra Yedikule civarındaki Hacı Evhadüddin Tekkesi şeyhliğine tayin edildi. Bu iki görevi hayatının sonuna kadar devam ettirdi. 27 Haziran 1831’de (16 Muharrem 1247) Hakk'a yürüdü ve 40 yıl zâkirbaşılık yaptığı Koca Mustafa Paşa Dergâhı'ndaki hazîreye defnedildi. İrtihâline şâir Antepli Aynî tarafından düşürülen târihlerden biri şudur :

Göçdü zâkirbaşı kurb-i Hakk'a yâ hû ile

1247

Şikârîzâde Ahmed Efendi, hem devrinin önde gelen zâkirbaşılarından biri hem de usta bir bestekâr olarak meşhur olmuştur. O devrin her kudretli zâkirbaşısı gibi binlerce ilâhî, şuğul ve durak bildiği muhakkakdır. Çeşitli el yazması güfte mecmualarında pek çok bestesine rastlanılıyorsa da bunlardan pek azı  zamanımıza ulaşmıştır. Bestekârlığı hakkında Sadeddin Nüzhet Ergun şöyle diyor : 

"Şikârîzâde, devrinin kudretli bir zâkirbaşısı ve kudretli bir bestekârıdır. Münhasıran dînî eserler bestelemis ve bu sahada büyük bir muvaffakiyet göstermiştir. Onun Bayati makamındaki durağı, bu nevi eserlerin en güzellerinden biri olarak gösterilebilir. "Estağfirullah el-azîm" diye başlayan Rast ilahisi ise hem kıvrak, hem san'atkârâne bir parçadır"

Ahmed Efendi hac dönüşü "Der Beyân-ı Ahvâl-i Medîne-i Münevvere" adlı küçük bir eser kaleme almıştır. İki yazma nüshası Millet Kütüphanesi’nde bulunmaktadır (Ali Emîrî, T, nr. 305; Şer‘iyye, nr. 722). Medine’de bulunduğu sıradaki şehir hayatını hâtırat üslûbuyla kaleme aldığı bu eser, Tayyibetü’l-ezkâr (İstanbul 1271, 1316) ve Tayyibetü’l-ezkâr fî Medîneti’l-envâr (Kazan 1283) adlarıyla yayınlanmıştır. Eserin başında Ahmed Efendi kendisini şu şekilde tanıtıyor : "Bu abd-i fakîr ser-zâkirân-ı Koca Mustafa Paşa dervîş Ahmed be-Şikârizâde"

BESTELERİ

Şikârîzâde Ahmed Efendi Hazretlerinin günümüze ulaşan besteleri şunlardır...Arşivimizdeki ses kayıtları arasında bunlardan bazılarına ait icralar vardır...

İlk mısra	Sahib-i Nutuk	Makam	Form	Usul
Dervişlik başdadır tacda değildir	Yunus Emre	Segah	İlahi	Sofyan
Estağfirullah el azim mürainin işlerine	Nizamoğlu Seyyid Seyfullah	Rast	İlahi	Düyek
Ey Rabb-i Rahman eyle gel	Belirsiz	Rast	İlahi	Sofyan
Fahr-i âlem mahrem-i râz olduğu şebdir bu şeb	Yahya Nazim Efendi	Arazbar	İlahi	Evsat
Gülşen-i vahdetde daim ruz ü şeb dil bülbülü	Sultan II.Mahmud (Adli)	Saba	İlahi	Hafif
Güneş gibi eğerçi serseriyem	Sultan II.Mahmud (Adli)	Segah	İlahi	Düyek
Hak şerleri hayr eyler	İbrahim Hakkı Erzurumi	Acem	İlahi	Düyek
Kani bizden evvel gelen veliler	Merkez Efendi (Musa Muslahiddin)	Suzidil	İlahi	Evsat
Kuy-i aşkın bana bir kuh-i tecelli görünür	Nakşi Akkirmani	Muhayyer	İlahi	Düyek
Nice bir uyursun uyanmaz mısın	Yunus Emre	Bayati	Durak	Serbest
Ya Resulallah Habib-i Halık-i Yekta tüyi	Şems-i Tebrizi	Irak	Tevşih	Sofyan
Ya Resulalllah bize gör nitti asi ümmetin	Nizamoğlu Seyyid Seyfullah	Hicaz Hümayun	İlahi	Evsat

ARŞİVİMİZDEKİ SES KAYITLARI