Şeyh Kutbî Efendi

Kutbî Efendi'nin ism-i şerîfi

ŞEYH MEHMED KUTBÎ EFENDİ

1862-1913

İstanbul’da Kocamustafapaşa’daki Sünbül Efendi Âsitânesinde dünyâya geldi. Asıl adı Mehmed Kutbüddin olup bu dergâh-ı şerîfin postnişîni Seyyid Mehmed Rızâeddin Efendi’nin oğludur. Çocukluk ve gençlik yıllarında ilim tahsil etti. Tarîkat terbiyesini babasından aldı ve genç yaşında hilâfet aldı. 1885’te Koca Mustafa Paşa Camii hatibliğine tayin edildi. 5 Rebîülevvel 1309 tarihinde babasının Hakk'a yürümesi üzerine aynı dergâha postnişîn oldu. Şeyhliğinin ikinci senesinde Hacca gitti. Merkez Efendi Tekkesi şeyhi Ahmed Mesud Efendi’nin kızı Fatma Zehrâ Hanım’la evlendi ve bu evlilikten, kendisinden sonra postnişîn olan, Râzî Efendi dünyaya geldi. 

Hüseyin Vassâf Efendi, meşhûr eseri "Sef'ine"de, Kutbî Efendi'nin evsâf-ı âlilerini şu şekilde beyân etmiş :

Pederlerinin birçok evsâfını nefsinde cem'e muvaffak olmuş, halkın tevccühünü celb eylemiş idi. Mesleğine âşık, tarîkatına sâdık olup, halûk, fukarâ-perver, hoş-sohbet, mütvâzi' bir rehber-i tarîkat idi. Devrânı çok güzel idâre eder. Herkesi vecde getirir idi. İlm-i mûsikîye nisbeti olmakla güzel besteleri vardır..Orta boylu, buğday benizli, kumral sakallı, nahîfü'l-bünye idi...

Kutbî Efendi, 11 Safer 1332 tarihinde Hakk'a yürüdü ve dergâh-ı şerîfin bahçesindeki türbelerin birinde babasının yanına defnedildi.  

Kutbî Efendinin Sandukası

MÛSİKÎ BİLGİSİ VE BESTELERİ

Devrinde dînî mûsikîye dâir bilgisi ve bu sahada bestelediği ilâhilerle tanınan Kutbî Dede, mûsiki bilgilerini dergâhın zâkirlerinden olan Hamâmîzâde İsmâil Dede’nin öğrencilerinden Mutafzâde Ahmed Efendi’den almıştır. Özellikle "devrân" zikri esnâsındaki hâkimiyetiyle tanınmışdır.

Tesbit edebildiğimiz kadarıyla, günümüze ulaşan üç bestesi vardır. 

1. Güftesi ve bestesi kendisine ait olan Hüzzam ilahi "Ey gonca-i gülgeşt-i bekâ Hazret-i Sünbül" 

2. “Dostlar bilin şimden gerü nâm u nişân olmaz bana” mısraıyla başlayan Hüzzam ilahi 

3. “Dağlar ile taşlar ile çağırayım Mevlâm seni” mısraıyla başlayan Hicaz ilâhi

Bazı notalarda ve yayınlarda Kutbî Efendi'nin Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhi olarak gösterildiğini görüyoruz ki bu büyük bir hatâdır...

Bu bestelerden ikisine aît ses kayıtlarını sizlerle paylaşacağız. İlk eserin icrasına ait bir kayıt arşivimizde henüz bulunmadığından sadece nutk-i şerifi yazmakla yetineceğiz...

NUTK-İ ŞERÎF

Ey gonca-i gülgeşt-i bekâ Hazret-i Sünbül

Zibâver-i firdevs-i ulâ Hazret-i Sünbül 

Hep sende nümâyân eser-i feyz-i tecelli 

Ey ârif-i esrâr-ı Hudâ Hazret-i Sünbül

Ey kutb-i cihân dâire-i gavs-i velâyet 

Kim kılsa senin ravza-i pâkini ziyâret

Yok şübhe bulur anber ü misk bûy-i hakîkat 

Ey sünbül-i gülzâr-ı vefâ Hazret-i Sünbül

BESTELERİNE ÂİT ARŞİV KAYITLARI

Hüzzâm İlâhi

 

Hicaz İlâhi